عمارت مسعودیه تهران و تاریخچه آن

عمارت مسعودیه تهران از جمله آثار تاریخی است که از زمان قاجاریه باقی مانده است. معماری این سازه و همین طور حوادثی که در آن رخ داده است از اهمیت زیادی برخوردار هستند. برای رزرو آنلاین بلیط هواپیما تهران می توانید به پنل رزرواسیون یابکس مراجعه کنید.

تاریخچه عمارت مسعودیه

اولین بار در سال 1295 بود که به فرمان مسعود میرزا احداث این بنا آغاز شد. عمارت مورد نظر در میدان بهارستان واقع شده است. این بنا در ابتدا تقریبا سه هکتار بوده است تا به مرور زمان تنها نیمی از آن برجای مانده است. این عمارت شامل بخش های مختلفی می شود که از جمله آن ها می توان به معرق، اندرونی، گچ کاری و منبت کاری اشاره کرد.

عمارت مسعودیه شامل بخش های زیر می شود:

حیاط مشیری

حیاط سید ‌جوادی

عمارت سفره‌ خانه

عمارت مشیر‌الدوله

عمارت دیوان‌خانه

عمارت سردر کالسکه ‌رو

عمارت سردر پیاده‌رو

عمات حیاط خلوت

حیاط خلوت

باغ دیوان ‌خانه

بخش های دیگری که بعدا به این عمارت افزوده شده اند شامل موارد زیر می شوند:

بانک

عکاسخانه

ساختمانی برای گزینش

نگهبانی

پست برق

گل خانه

سرویس بهداشتی

انبار

شورای آموزش و پرورش

ساختمانی در نزدیکی عمارت سید جوادی

چاپخانه

آبدارخانه

ساختمان جنوب غربی

عمارت مسعودیه در گذر زمان

اتفاقات گوناگونی در گذر زمان برای این عمارت رخ داده است که باعث شده تا بخش هایی از آن دچار تخریب شوند. یکی از این حوادث رخ دادن آتش سوزی در سال 1256 است. همین طور در طی مبارزات مشروطه خواهان هم این بنا دچار آسیب هایی شده است.

روایت است که قرار بوده مسعود میرزا به پادشاهی برسد، اما به جای او برادرش به سلطنت رسیده است، به همین دلیل وی از این امر بسیار ناراحت بوده است.

هنگام حکومت محمد علی شاه عده ای که خواهان مشروطیت بوده اند، علیه او قیام کرده و خواهان آزادی های بیشتر شده اند. مسعود میرزا هم از این فرصت استفاده کرده و برای کمک به مشروطه خواهان عمارت مسعودیه را در اختیار آن ها قرار داده است.

سپس در سال 1287 هنگامی که محمد علی شاه از کنار عمارت مسعودیه عبور می کرده است، بمبی در زیر کالسکه او منفجر شده به همین دلیل محمد علی شاه به خاطر این موضوع مجلس را به توپ و عمارت را به رگبار می بندد.

مراسم های فرهنگی در عمارت مسعودیه

بسیاری از مکان های فرهنگی در این سازه شکل گرفته اند، به همین دلیل است که بعد از چند سال این عمارت جزو آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. نخستین کتابخانه ایران در سال 1304 در یکی از بخش های عمارت ساخته شده است.

سپس نخستین موزه ایران در عمارت مسعودیه شکل گرفته و آثاری ارزشمند در معرض دید عموم قرار گرفته است. با این حال این آثار بعد از مدتی به موزه ملی ایران فرستاده شدند. همچنین از این بنا به عنوان دانشکده افسری هم استفاده کرده اند.

وزارت آموزش و پرورش در سال 1345 در این عمارت فعالیت خود را آغاز کرده است. در این زمان تصاویری از افرادی مانند دکتر حسابی، ملک‌الشعرای بهار و … در این ساختمان آویزان شده است.

درباره مسعودمیرزا

مسعود میرزا فرزند اول ناصرالدین شاه نبوده است، اما به دلیل فوت برادرانش وی توانست جایگاه فرزند بزرگ تر را از آن خود کند، در نتیجه تصور می کرد که پادشاهی باید به او برسد. با این حال بازی سرنوشت این بود که مظفر‌الدین‌شاه به سلطنت برسد. همچنین باید گفت که خاندان مادر وی از قاجار نبوده اند. به هرحال در زمانی که او 12 سال داشته است، برای یادگیری امور حکومتی به مازندران رفته است.

ساخت عمارت مسعودیه تهران

مسعود میرزا در سال 1295 بخشی از باغ نظامیه را می خرد تا عمارت مسعودیه را در آن جا بنا کند. در آن موقع مسعود میرزا در شهر اصفهان حکومت می کرده است و ساخت این بنا به این دلیل بوده که در هنگام سفر به تهران اقامتگاه مناسبی داشته باشد. همین طور این عمارت برای استقبال از مهمانان خارجی هم استفاده می شده است.

توانایی های مسعود میرزا

مسعود میرزا در سن 24 سالگی بود که لقب ظل السطان برای او برگزیده شد و در همان زمان به عنوان حاکم اصفهان شروع به کار کرد. در واقع بنظر می رسد که به حکومت نرسیدن او باعث شده تا لقب سایه پادشاه برای او انتخاب شود. وی به زبان های مختلفی مانند فرانسه، ترکی و عربی مسلط بوده است و حتی کتاب هایی را هم نگارش کرده است. یکی از کتاب های او خاطرات شکارهایی است که انجام می داده است.

خشم مسعود میرزا و نابود کردن آثار تاریخی

با مطالعه کتاب های مسعود میرزا متوجه می شوید که به دلیل ناامیدی از به سلطنت نرسیدن بخش های از ساختمان های تاریخی این شهر را تخریب کرده است. از جمله این بناها می توان به کاخ صفوی و سرکوب کردن مردم بختیار اشاره کرد.

برکناری مسعود میرزا

سرانجام به دلیل کارهای نادرست و تخریب کردن های بی دلیل، مسعود میرزا محبوبیت خود در میان مردم را از دست داد و همین موضوع سبب شد تا پیش از اینکه قاجار سقوط کند فوت نماید. سپس فرزند او عمارت را به دختر صدراعظم فروخته است و بعد از آن هم رضا شاه این عمارت را خریداری کرده و آن را به وزارت خانه بخشیده است.

علت نام گذاری عمارت

همان طور که گفتیم مسعود میرزا دستور ساخت این بنا را داده است، پس به همین دلیل است که این عمارت به این نام معروف شده است.

خصوصیات عمارت مسعودیه تهران

در این عمارت هم مانند سایر عمارت ها باغی به چشم می خورد که در آن درخت های زیبا و گل های رنگارنگ همراه با یک حوض آب خودنمایی می کنند. از بخش کاشی کاری و دست نوشته های آن هم نمی توان گذشت.

علت ویژه بودن عمارت مسعودیه چیست؟

اگر شما هم مثل من به آثار قدیمی علاقه دارید، بازدید از عمارت مسعودیه می تواند انتخاب مناسبی برای شما باشد. حتی اگر نسبت به این مکان ها بی تفاوت هستید، باز هم پیشنهاد می کنم تا حتما سری به این مکان بزنید، زیرا گچ بری ها و شیشه های رنگی آن می تواند چشم های شما را خیره کند.

عمارت مسعودیه ابعادی به اندازه چهار هزار متر دارد و در زمینی ذوزنقه ای شکل ساخته شده است. این ساختمان دارای بخش های اندرونی و بیرونی است. شخصی به اسم معمارباشی این عمارت را در طی پنج سال ساخته است. همین طور فرد دیگری به اسم سراج الملک مسئولیت نظارت بر این بنا را برعهده داشته است. شما می توانید اوج هنر ایرانی را در این عمارت مشاهده کنید.

البته این عمارت کاملا ایرانی نیست و می توانند ردپایی از معماری اروپایی را هم در آن مشاهده کنید. در زمان های گذشته رسم بوده که افراد زیادی برای تحصیل به اروپا سفر کنند، همین قضیه باعث شده تا معماری اروپایی هم در این عمارت دیده شود.

هنگامی که به ورودی این بنا می رسید، شاهد شعری خواهید بود که برای مسعود میرزا سروده شده است.

نود و پنج بنا گشت پس از الف و دویست      ز قلی‌خان رضا چاکر ظلّ‌السلطان

سپس می توانید هشتی و حیاط را ببینید. البته تنها یک حیاط وجود ندارد بلکه حیاط های زیادی در این ساختمان وجود دارند که به داخل عمارت ختم می شوند. بعد از ورود به داخل این بنا و سرک کشیدن به بخش های مختلف آن ممکن است به کتیبه هایی برخورد کنید. در واقع 7 کتیبه در این عمارت وجود دارند.

این کتیبه ها در سردر بخش کالسکه رو، عمارت دیوان خانه، سردراصلی عمارت و در ساختمان مشیریه قرار گرفته اند. در گذشته ستون هایی آجری و نرده های چوبی هم در بعضی از بخش های ساختمان وجود داشته که اکنون اثری از آن ها به چشم نمی خورد.

بخش های مختلف عمارت مسعودیه

عمارت مسعودیه عمارت بزرگی است که در دل خود چندین عمارت را با کاربردها و اسم‌های مختلف جای داده است. در ادامه نگاهی به این عمارت‌ها خواهیم انداخت.

حیاط و عمارت سید جوادی

در یکی از شکارهای مسعود میرزا وی دچار حادثه ای می شود که یکی از حکیمان به اسم سیدجوادی وی را از مرگ نجات می دهد. در نتیجه این عمارت به خاطر پاداش کار او در این بنا ساخته شده است. البته این اتاق را به اسم اتاق وزرا هم می شناسند و هفتمین بنایی است که در عمارت مسعودیه ترمیم شده است.

عمارت سفره خانه

این بنا ساختمانی وسیع در بخش جنوبی است که در آن مهمانی و جشن های زیادی برگزار می شده است. بعد از این عمارت به بخش آبدارخانه و حیاط مخصوص خدمه خواهید رسید.

بنای دیوانخانه در عمارت مسعودیه

دیوانخانه بخش اصلی این عمارت محسوب می شود که در آن آینه کاری هایی صورت گرفته که باعث شده جلوه و زیبایی آن بیشتر شود. این بخش مخصوص مهمانان ویژه عمارت مسعودیه بوده است.

حوض‌خانه  

اگر به داخل حوض ها نگاه کنید می توانید تصویری از عمارت را در آن ها مشاهده نمایید. در واقع زیبایی و جلال عمارت مسعودیه به خوبی در آب حوض مشخص است.

حیاط و عمارت مشیری  

این عمارت برای مباشران مسعود میرزا ساخته شده است. این افراد دو تن به نام های محمدباقر خان و حبیب الله خان بوده اند.

حیاط خلوت عمارت مسعودیه تهران

هنگامی که از سردر عمارت مسعودیه عبور می کنید، حوضچه ای پر از آب و همین طور یک باغ زیبا را می بینید.

عمارت سردر

کهن ترین بخش عمارت مسعودیه مربوط به این قسمت می شود. البته در دهه 1380 و 1390 بخش هایی از آن ترمیم شده است به همین دلیل نمی توان کاملا آن را با معماری دوره قاجاریه یکسان دید. این سازه دارای 3 فضا است که در پشت یکدیگر قرار گرفته اند.

جالب است که بدانید ورودی عمارت سردر، در بخش میانی آن قرار گرفته است و شما برای خارج شدن از آن مجبور هستید که از بخش های کناری عمارت خارج شوید. این اتاق ها در زمان های گذشته برای انجام صحبت های مهم دولتی استفاده می شده اند. در این سازه شما می توانید شاهد معرقی کاری و منبت کاری هم باشید.

عمارت سردر کالسکه‌رو

این قسمت کاربرد چندان زیادی ندارد اما هنر مقرنس کاری آن می تواند برای شما جالب توجه باشد. از این بخش همچنین می توان برای رسیدن به خیابان هم استفاده کرد.

بنای یک ‌طبقه با زیر‌زمین

قسمت های زیادی از این سازه در گذر زمان تخریب شده اند و زیرزمین عمارت در بخش غربی آن قرار گرفته است.

عکاسخانه عمارت مسعودیه تهران

عکاسخانه در بخش زیرین عمارت قرار گرفته است. اگر می خواهید لحظات به یادماندنی را در این عمارت ثبت کنید می توانید در این بخش عکس بگیرید. همین طور لباس های قاجاری نیز برای گردشگران فراهم شده تا عکس های طبیعی تری برای شما آماده شود.

تماشاخانه عمارت مسعودیه تهران

هدف از ساخت این بخش برگزاری تئاتر در آن است. جالب است که بدانید برای ساخت این سازه اجازه زدن یک میخ هم داده نشده است. با این حال معماران آن موفق شدند آن را احداث کنند. این تماشاخانه ظرفیت 200 نفر را دارد.

محوطه باغ

خیابان های این عمارت سنگ فرش شده اند و درختان کاج در بخش های مختلف آن سرک می کشند. در این میان گل ها و حوض آب هم باعث شکوه این عمارت شده اند. در زمان های گذشته برای اینکه فضای باغ روشن شود چنارهایی در حیاط وجود داشته که چراغ هایی روی آن ها نصب کرده بوده اند. همین طور فضای کنار حوض نشان می دهد که مسیر کالسکه از کنار آن رد می شده است.

ساختمان جنوب غربی مجموعه

در این بخش فروشگاه و چندین گالری ساخته شده تا لوازم مختلف مانند صنایع دستی و زیرآلات را به فروش برسانند.

کافه و رستوران عمارت مسعودیه

حالا می رسیم به جذاب ترین موضوع یعنی رستوران عمارت مسعودیه! بعد از کلی گشت و گذار حتما هوس یک نوشیدنی خنک یا یک غذای دلچسب را کرده اید. برای همین می توانید مستقیما به کافه و رستوران این عمارت مراجعه کنید.

در این بخش از ظرف های سنتی از شما پذیرایی می شود. اگر نوشیدنی می خواهید انواع و اقسام دمنوش ها برای شما فراهم شده است. همچنین در منوی غذا می توانید غذاهایی مانند کوکو، کتلت و آش را سفارش دهید.

البته توجه داشته باشید به دلیل اینکه عمارت مسعودیه یک مکانی قدیمی و تاریخی است در نتیجه قیمت آن از جاهای دیگر بیشتر است. همین طور اگر در روزهای ابتدایی هفته به این عمارت سر بزنید می توانید راحت در کافه رستوران آن جای خالی پیدا کنید.

جاهای دیدنی کنار عمارت مسعودیه تهران

در کنار این عمارت چندین اثر تاریخی دیگر هم وجود دارد که می توانید به آن هم سری بزنید.

باغ نگارستان در بهارستان

این باغ هم مربوط به زمان قاجاریه می شود. در این مکان نقاشی هایی از دوره حکومت فتحعلی شاه وجود دارند که نشان دهنده لباس های پرشکوه او است.

باغ امین ‌السلطان تهران

باغ امین السطان نیز بازمانده از زمان قاجاریان و متعلق به صدراعظم یکی از شاهان قاجاری به همین نام است. مکان این باغ در خیابان لاله زار است. این خیابان محل رفت و آمد مهمانان خارجی بوده است.

خانه موزه استاد ابوالحسن صبا

این خانه ابعادی به اندازه 230 مترمربع دارد. خانه موزه در میدان بهارستان قرار گرفته است. استاد صبا در زمینه آهنگسازی، ویولن و نوازندگی شهرت داشته است. بخش های مختلف این خانه شامل زیرزمین، حوض و چندین اتاق می شوند. در واقع هدف از این خانه به نمایش گذاشتن آثار این استاد گران قدر و دیدن گوشه ای از زندگی او است.

موزه هنرهای ملی

این موزه در فاصله نزدیکی با عمارت مسعودیه قرار گرفته است در این موزه می توانید شاهد آثاری همچون فرش، خاتم کاری، نگارگری، گبه، کاشی کاری، معرق کاری، منبت کاری، مینیاتور و … باشید.

موزه آبگینه

موزه آبگینه در خیابان سی تیر احداث شده است. در این موزه می توانید انواع سفال و شیشه را مشاهده کنید. در واقع موزه آبگینه یکی از موزه های معروف ایران در زمینه شیشه است. طراحی این موزه شبیه به معماری روسی است و در زمان احمدشاه قاجار احداث شده است.

باغ سپهسالار

این باغ قدیمی در زمان قاجار ساخته شده و فردی به اسم میرزا حسین‌خان سپهسالار این باغ را برای خود خریداری کرده است. وی صدراعظم ناصرالدین شاه بوده است.

میدان توپخانه

میدان توپخانه یکی از میدان هایی است که در گذشته شاهد اعتراضات مردمی زیادی بوده است. این میدان در حال حاضر میدان امام خمینی نام دارد. البته ایده ساخت این میدان توسط امیرکبیر مطرح شده بوده ولی خود او نتوانسته تکمیل شدن میدان را ببیند. با این حال میدان امام خمینی هم اکنون محلی برای انجام کارهای اداری و تجاری است.

بازدید از عمارت مسعودیه

تمام شگفتی های این عمارت را بیان کردیم تا بگوییم در سفر به تهران حتما سری به این عمارت زیبا بزنید همین طور می توانید چندین عکس هم از آن بگیرید. البته توجه داشته باشید که ورود به بعضی از قسمت ها ممکن است ممنوع باشند زیرا در حال بازسازی هستند. همچنین در این مکان می توانید بوفه، دستشویی و رستوران هم پیدا کنید.

عمارت مسعودیه کجاست؟

این عمارت در بخش غربی میدان بهارستان و خیابان اکباتان واقع شده است.

ساعت بازدید از عمارت مسعودیه تهران

بازدید از این مکان در تمام روزهای به غیر از ایام تعطیل از ساعت نه صبح تا چهاربعدازظهر امکان پذیر است.

مسیر دسترسی به عمارت مسعودیه

برای رفتن به این عمارت می توان از مترو، تاکسی یا اتوبوس استفاده کرد. چنانچه از خط 2 مترو استفاده کنید می توانید در ایستگاه ملت پیاده شوید. سپس به طرف خیابان اکباتان حرکت کرده سپس به مقصد می رسید.

در صورتی که در ایستگاه بهارستان پیاده شوید باید به سمت جنوب غربی میدان بهارستان بروید سپس وارد خیابان اکباتان شوید. در صورتی که از اتوبوس استفاده می کنید خط بی آرتی پایانه جنوب – تجریش را سوار شوید و در ایستگاه جمهوری پیاده شوید. بعد از آن باید با استفاده از اتوبوس های میدان جمهوری و بهارستان خود را به عمارت برسانید.