کاخ چهلستون اصفهان و تاریخچه آن

آثار و بناهای تاریخی اصفهان از شمار انگشتان دست خارج است. یکی از این بناهای جالب توجه کاخ چهلستون اصفهان است. این کاخ زیبا حوادث متنوعی را به چشم خود دیده است. بنابرین برای آشنایی با کاخ چهلستون اصفهان با ما همراه باشید. همین طور برای خرید بلیط هواپیما تهران اصفهان می توانید به پنل رزرواسیون یابکس مراجعه کنید.

آشنایی با کاخ چهلستون اصفهان

باغ مورد نظر از زمان صفوی به جای مانده و از جمله باغ های پادشاهی آن دوران است. در ابتدا کاخ مورد نظر فقط یک کوشک کوچک بوده است که آن را در باغ جهان نما ساخته اند و به فرمان شاه عباس ساخته شده بوده است تا اینکه کم کم تغییراتی در آن ایجاد شد تا به شکل امروزی در آمد.

در این کاخ می توانید شاهد آیینه کاری، باغ، نقاشی های دیواری، استخر و خاتم کاری در بخش های مختلف آن باشید. در سال 2011 بود که کاخ چهلستون در زمره میراث یونکسو به ثبت رسید. هم اکنون این کاخ تبدیل به باغ موزه شده است.

تاریخچه کاخ چهل ستون

در سال 1327 بود که با کشف 2 کتیبه در زیرگچ کاری های این بنا اطلاعاتی درباره این کاخ به دست آمد. کتیبه ها به رنگ های صورتی و آبی بودند که نوع صورتی نشان دهنده احداث این بنا در زمان شاه عباس دوم بود و نوع آبی، بازسازی آن را در زمان شاه سلطان حسین نشان می داد.

دوران صفویه و باغ چهلستون

در زمان های گذشته پایتخت ایران قزوین بوده است تا اینکه از آن جا به اصفهان تغییر مکان داده اند. این قضیه در زمان صفوی رخ داده است. شاه عباس اول و دوم بناهای تاریخی زیادی را در اصفهان ساخته اند.

ایجاد بنا و باغ های مختلف در کل شهر به فرمان شاه عباس اول موجب شده که این شهر به اسم باغ اندرباغ مشهور است. در آن دوره تاریخی ساخت دو نوع کاخ معمول بوده است. به کاخ ها، کاخ نشین و کاخ پذیرایی می گفته اند. هشت بهشت نمونه ای از کاخ نشین است و عالی قاپو جزو کاخ پذیرایی است.

همان طور که پیش از این هم اشاره کردیم شاه عباس اول برای استراحت این کوشک را ساخته است که بعدها آن را به حالت کلاه فرنگی بازسازی کرده اند.

عمارت چهلستون اصفهان دارای بخش های مختلفی است که از آن برای پذیرایی مهمانان استفاده می کرده اند. همچنین این باغ را طوری ساخته بودند که به باغ های اطراف هم بتوان دسترسی داشت به همین دلیل به کاخ هشت بهشت و عالی قاپو از طریق یک تونل متصل شده است.

در زمان حکومت شاه عباس دوم تصمیم گرفته شد تا این بنا به یک دولتخانه تبدیل شود. در نتیجه برای آماده سازی آن را به یک کاخ تبدیل کردند. همین امر هم باعث شد تا از آن برای امور رسمی استفاده کنند.

تغییر کاخ توسط عده ای از معماران صورت گرفته است. از جمله این تغییرات می توان به آیینه کاری شدن دیوارهای عمارت اشاره کرد. همچنین بخش هایی مانند ایوان های سرسرای پادشاهی، تالار آیینه و حوض بزرگ به این بنا اضافه شد. می توان گفت که کاخ چهلستون یکی از بناهای زیبای ایران است که شاعران هم در وصف آن اشعاری سروده اند.

این کاخ در زمان بقیه پادشاهان هم استفاده می شده است. اما متاسفانه در به خاطر آتش سوزی که در زمان سلطان حسین رخ داد قسمت هایی از این سازه تخریب شده است.

دوران قاجار و کاخ چهلستون

این عمارت در زمان قاجاریه تغییری نکرده است اما به دلیل بی توجهی مسعود میرزا این مکان شکوه و زیبایی خود را از دست داد. همین طور نقاشی های اصلی که روی دیوار بوده است به خاطر اینکه روی آن ها را رنگ روغن زنند از بین برود. در آن زمان فرشی دست بافت در سالن اصلی کاخ بوده که آن هم از بین رفته است. سپس بخش های آیینه کاری را از جای خود آوردند. سپس روی نقاشی ها را گچ کاری کردند.

زمان پهلوی و کاخ چهلستون

در این دوره بود که به فرمان محمدرضا شاه کاخ دوباره مورد بازسازی قرار گرفت. ترمیم این کاخ در دستان یک باستان شناسی ایتالیایی قرار گرفت. از جمله کارهایی که در جریان ترمیم صورت گرفت، می توان به قرارگیری درها و پنجره ها اشاره کرد. همین طور نقاشی ها از زیرگچ بری ها دوباره نمایان شدند.

سپس از این عمارت به عنوان موزه ای استفاده کردن تا سایر آثار تاریخی در آن به نمایش در بیاید. این امر باعث شد تا کاخ جانی تازه بگیرد.

انتخاب اسم چهلستون

حتما دوست دارید بدانید که آیا واقعا این کاخ چهلستون دارد یا نه. اگر شروع به شمردن ستون های این کاخ بکنید، خواهید دید که تعداد ستون ها تنها بیست عدد است. پس چرا این کاخ را به این نام می شناسند؟

علت این است که یک استخر در مقابل کاخ واقع شده و انعکاس ستون ها در داخل آب آن باعث می شود که تعداد ستون ها 40 عدد بنظر برسد. همین طور عدد 40 اهمیت بالایی در فرهنگ ایران دارد. برای مثال چله نشینی، چهل گیس و … از جمله مسائلی هستند که زیاد در فرهنگ ما به کار می روند.

بخش‌های مختلف کاخ چهلستون اصفهان

ورودی‌ و باغ چهلستون

وقتی در جلوی محوطه قرار می گیرید، می توانید از 3 ورودی استفاده نمایید. اما سردر اصلی عمارت در بخش شرقی باغ قرار گرفته است. بعد از آن نمای استخر توجه شما را به خود جلب می کند. در کناره های استخر درختانی قرار دارند که راه رسیدن به کاخ را مشخص می کنند.

گل ها و درختان در کنار هم منظره زیبایی را درست می کنند. مخصوصا اگر در فصل بهار به این عمارت سر بزنید. باغ عمارت چهلستون تقریبا به اندازه 2130 مترمربع است. درخت های این باغ شامل نارون، کاج و افرا و … می شوند. البته در گذشته تعداد این درخت ها بیشتر بوده و اکنون فقط مقدار کمی از آن ها باقی مانده است.

استخر کاخ چهلستون اصفهان

جالب است که بدانید عاملی که باعث شده این بنا در آثار یونسکو به ثبت برسد، استخر باغ است. استخر شامل دو قسمت می شود. قسمت اصلی آن در بخش ورودی و در مقابل عمارت قرار گرفته است. بخش دیگر استخر در پشت عمارت واقع شده است.

طول استخر 108 و عرض آن 16 مترمربع است. عاملی که باعث شده استخر عمیق تر بنظر برسد رنگ تیره در کف آن است. اگر در کنار درختان قدم بزنید یا روی نیکمت ها بنشینید، می توانید صدای پرندگان را هم بشنوید.

مجسمه های کنار استخر نمادی از الهه آب و شیر هستند. قدمت این تندیس ها به دوره صفوی باز می گردد. همچنین شیب داشتن باغ باعث شده تا جوی های آب کوچکی در این باغ ها سرازیر شوند. در زمان های قدیم برای آبیاری باغ از آب های زیرزمینی استفاده می کرده اند، اما هم اکنون از آب چاه استفاده می کنند.

عمارت کلاه فرنگی کاخ

کاخ چهلستون در حالت کلاه فرنگی ساخته شده است. کلاه فرنگی ساختمان خاصی است که آن را در میانه یک باغ می سازند و همین طور یک گنبد مخروطی شکل دارد. کاخ کلاه فرنگی در ارتفاع یک متری از سطح زمین قرار گرفته است. ایوان این عمارت دارای 18 ستون است.

تالار و شیرهای سنگی

همان طور که گفتیم ایوان این سازه روی 18 ستون قرار گرفته است. این ستون ها از درخت های کاج یا چنار درست شده اند که روی آن ها را رنگ زده اند. بنظر می رسد در گذشته های دور آیینه کاری هایی دور ستون ها انجام شده است.

شیرهای سنگی وسط ایوان قرار دارند که چهار ستون ایوان روی آن ها استوار شده اند. در زمان های گذشته از دهان این مجسمه ها آب به داخل حوضی که در وسط ایوان بوده می ریخته است. اما در حال حاضر فواره و آبی وجود ندارد. چنانچه به سقف ایوان نگاه کنید، می توانید شاهد نقاشی ها و همچنین آینه کاری های مختلفی باشد.

تالار آینه

اگر کنجاو هستید که چرا ایوان 18 ستون دارد پس دو ستون دیگر کجاست؟ باید بگوییم که بقیه ستون ها در قسمت سردر تالار آیینه هستند. همان طور که از نام این تالار مشخص است، کل این فضا آینه کاری شده است و هر سمتی که بچرخید، می توانید تصویر خود را ببینید.

همین طور باید گفت که سقف این تالار از قاب های چوبی پوشیده شده است. در بخش بالایی تالار می توانید کتیبه ای از شاه عباس دوم را ببینید که قدمت بنا در آن نوشته شده است.

شاه ‌نشین کاخ چهلستون اصفهان

این بخش در پشت تالار آیینه قرار گرفته و اندازه کوچکی دارد. در داخل این فضا هم آیینه کاری های ریزی انجام شده که باعث زیبایی این مکان شده اند.

تالار اشرف یا تالار اصلی

این تالار بخش اصلی این بنا است که امکان ندارد کسی وارد آن شود و شیفته فضای آن نگردد. سقف تالار در حالت گنبدی شکل است و رنگ های متنوعی مانند لاجوردی، سبز، طلایی و نارنجی آن را آراسته کرده اند.

علت تمایز این بخش با سایر بخش های عمارت وجود نقاشی هایی است که در آن قرار گرفته است. وقتی به داخل عمارت وارد می شوید، می توانید 6 تابلوی رنگ روغن را ببینید که اتفاقات تاریخی مهمی را به شما نشان می دهند. از این تالار در زمان های گذشته برای برپایی مراسم های گوناگون استفاده می کرده اند. در حال حاظر این بخش تبدیل به موزه شده است.

ایوان ستون‌دار جنوبی

این ایوان در انتهای کاخ واقع شده به همین دلیل زیاد مورد توجه قرار نمی گیرد. اما این بخش هم دارای نقاشی هایی است که در زمان صفوی صورت درست شده اند.

موزه چهلستون اصفهان

این موزه در رتبه دوم موزه های قدیمی کشور قرار گرفته است. در نتیجه سر زدن به آن خالی از لطف نیست. در این موزه آثاری همچون کتاب های خطی سکه، سنگ نوشته، نسخ خطی قرآن و فرش نگهداری می شوند.

معماری چهلستون

برای طراحی کاخ چهلستون از سبک چینی، ایرانی و غربی استفاده کرده اند. در ابتدا شاهد عمارتی هستیم که در میانه یک باغ واقع شده است. سپس می توانید ایوانی را ببینید که دارای بیست ستون است. در گذشته یک دسترسی مخفی به باغ های حوالی این عمارت هم وجود داشته است. در این کاخ می توانید هنر کاشی کاری، طلاکاری، آیینه کاری و نقاشی های مینیاتوری را مشاهده کنید.

رنگ‌ها و نقاشی‌های عمارت چهلستون اصفهان

موقع ورود به کاخ چهلستون می توانید شاهد شش تابلو باشید که در بخش های غربی و شرقی تالار قرار گرفته اند. در بخش غربی عمارت این تابلوها وجود دارند:

بزم شاه عباس کبیر و ولی محمد خان

صحنه جنگ چالدران

مجلس پذیرایی شاه طهماسب

اما در بخش شرقی این تابلوها قرار گرفته اند:

مجلس پذیرایی شاه عباس صفوی از ندر محمدخان

جنگ نادرشاه افشار با قوای هند در کرنال

جنگ شاه اسماعیل اول با شیبک خان ازبک

در ادامه به توضیح هریک از این تابلوها می پردازیم.

تابلوی بزم شاه عباس کبیر و ولی محمد خان

ولی محمد خان از پادشاهان ترکمنستان است. در این تابلو شاهد تصاویری از شاه عباس همراه با سرداران خود در کنار مهمانان خواهید بود. در این نقاشی رنگ های شادی به کار برده شده است و شما می توانید شاه عباس را با سیبیل های بلند خود ببینید که دو زانو در کنار سفره نشسته است و در این هنگام خدمتکاران هم از آن ها پذیرایی می کنند.

تابلوی جنگ چالدران

این تابلو بیانگر جنگی است که در آن ایرانی ها شکست خورده اند. جنگ مورد نظر مابین شاه اسماعیل اول و حاکم عثمانی رخ داده است. با نگاه کردن به تابلو شاهد میدان جنگی خواهید بود که سربازان با نیزه و شمشیر در حال جنگ هستند.

تابلوی مجلس پذیرایی شاه طهماسب از همایون

تابلو مورد نظر ابعادی به اندازه شش در چهار متر دارد. نقاش این اثر از سبک مینیاتوری بهره گرفته و از رنگ های طبیعی در آن استفاده کرده است. هر دو شاه در طرفین سفره نشسته و مهمانان، نوازندگان و رقصان هم در آن حاضر هستند. از نکات جالب این کار می توان به مدل موها، لباس، سازهای آن زمان و همین زیورآلات آن ها اشاره کرد.

تابلوی جنگ شاه اسماعیل اول با شیبک خان ازبکان

این جنگ در ناحیه مرو رخ داده است. شاه ایران سوار بر اسبی سفید رنگ است و لباسی زرد رنگ پوشیده است. در طرف دیگر شاه ازبک لباسی بنفش بر تن دارد و سوار اسبی قهوه ای است.

همین طور اگر دقت داشته باشید و به لباس های سربازان توجه کنید، می توانید ببینید که تعدادی از آن ها لباس قرمز و بعضی دیگر آبی پوشیده اند. همینطور ابزار جنگی آن ها تیرکمان است. در این تصویر همچنین به اسارت کشیده شدن سپاه ازبک هم به چشم می خورد.

تابلوی جنگ کرنال

این جنگ بین نادر شاه و پادشاه هند صورت گرفته است. شخصی به اسم صادق نقاش این طرح بوده است. در این تصویر دو طرف جنگ را می بینید که سربازان سوار بر اسب یا پیاده با یکدیگر مبارزه می کنند.

تابلوی مهمانی شاه عباس دوم  با شاه ترکستان

در این تابلو شاهد جشنی خواهید بود که شاه عباس به خاطر شاه ترکمنستان تدارک دیده است. در واقع شاه این کشور به خاطر اینکه خواستار پس گرفتن پادشاهی خود بوده به نزد شاه عباس آمده تا از او درخواست کمک کند. به همین خاطر هم شاه ایران سپاهی را برای کمک به آن ها در اختیار شاه ترکمنستان قرار می دهد.

درباره کاخ چهلستون

 تعداد ستون های عمارت برخلاف تصور همگان بیست عدد است که در واقع تصویر کاخ درون استخر باعث شده تا چهل عدد بنظر برسد. ستون های عمارت از تنه درخت چنار ساخته شده اند که این تنه ها روی پایه های سنگی واقع شده اند.

در زمان های پیشین و در هنگام ساخت این عمارت آیینه کاری هایی روی آن انجام شده بوده است، اما همان طور که گفتیم در زمان مسعود میرزا این بخش ها از بین رفتند و روی نقاشی ها هم گچ بری انجام گرفت.

این نقاشی ها سپس در دوره دیگری از تاریخ از زیر گچ بری ها خارج شدند.

در گذشته راه های دسترسی از این باغ به سایر باغ ها وجود داشته است که بعدها این راه ها مسدود شدند. همین طور جالب است که بدانید از طریق کاخ چهلستون هم امکان رفتن به کاخ عالی قاپو وجود داشته است.

مجسمه هایی در 2 کاخ به اسم های سروشیده و آیینه خانه وجود داشته اند که بعدها آن ها را به این عمارت منتقل کرده و در کنار حوض آن گذاشته اند.

مجسمه هایی که در کنار حوض هستند، در واقع نمایانگر الهه آب یعنی آناهیتا هستند.

دیواره های باغ شامل آثاری همانند سردر زاویه در کوشک، مسجد در جوباره، سردر مسجد قطبیه و … هستند.

این عمارت هم جزو آثار ملی ایران است و هم در یونسکو به ثبت رسیده است.

آسیب هایی در طی زمان به این کاخ وارد شده است. در زمان سلطان حسین یک آتش سوزی در کاخ رخ داده است که باعث شده آسیب هایی به آن وارد شود. همین طور در زمان مسعود میرزا هم در آن تخریب هایی صورت گرفته است.

این کاخ در زمان پهلوی مرمت شده و سپس از آن به عنوان موزه استفاده کرده اند تا مردم بتوانند آثار درون آن را بازدید کنند.

جاهای دیدنی نزدیک به کاخ چهلستون

در اصفهان بیشتر بخش های تاریخی در کنار هم قرار گرفته اند، پس می توانید به راحتی از بهترین جاذبه های گردشگری اصفهان دیدن کنید که در ادامه به معرفی آن ها خواهیم پرداخت.

میدان نقش جهان

یکی از مشهورترین جاذبه های گردشگری اصفهان میدان نقش جهان است. میدان مورد نظر هم در میراث یونسکو به ثبت رسیده است. شما می توانید در کنار این میدان بناهایی مانند مسجد جامع شاه عباسی، بازار قدیمی، مسجد شیخ لطف ا… و … را مشاهده کنید.

در این میدان امکان کالسکه سواری هم برای علاقمندان فراهم شده است یا حتی تنها می توانید در آنجا قدم بزنید و از نمای حوض و میدان لذت ببرید. همین طور یک بازار سنتی در کنار میدان قرار گرفته است که می توانید سوغات اصفهان را از آن جا خریداری کنید. برای رفتن از میدان به عمارت چهلستون باید به سمت بخش غربی آن بروید، سپس با چندین دقیقه پیاده روی به مقصد می رسید.

سی و سه پل

سی و سه این پل شگفت انگیز به فرمان شاه عباس ساخته شده است. پس این سازه متعلق به زمان صفویان است و آن را به اسم پل ا… وردی خان هم می شناسند. پل مورد نظر 33 دهانه دارد که می توانید تصویری از آن را درون آب ببینید.

با این که در سال های اخیر مشکلاتی باعث کم آبی و خشک شدن رودخانه زیر این پل شده اما همچنان می توانید شکوه و وقار پل را ببینید و از آن لذت ببرید. برای رفتن به این پل می توانید به سمت خیابان چهارباغ بروید. همین طور این پل در فاصله نزدیکی از عمارت چهلستون قرار گرفته است.

کاخ هشت بهشت

کاخ هشت بهشت یکی از کاخ های پرجلال مربوط به زمان صفویه است. کاخ هشت بهشت از جمله جاهای دیدنی اصفهان به شمار می رود. کاخ مورد نظر درون یک فضای سبز است. نکته ای که باعث زیبایی این کاخ شده معماری خاص آن است که می توانید در آن تزییناتی را هم مشاهده کنید.

کاخ مورد نظر در خیابان گلدسته واقع شده است و در فاصله 2 کیلومتری از عمارت قرار گرفته است. بنابرین بهتر است که به هر دو کاخ سربزنید.

بهترین زمان برای رفتن به کاخ چهلستون

بهترین فصل برای بازدید از این مکان فصل بهار است که هوا خنک است. اما در سایر فصل های سال هم می توانید از بازدید از این کاخ لذت ببرید. با این حال کاخ چهلستون در هر فصلی از سال زیبا است.

امکانات رفاهی اطراف کاخ

برای رفاه حال گردشگران امکانات ویژه ای برای این کاخ در نظر گرفته شده است که می تواند باعث راحتی بیشتر آن ها بشود. از جمله این امکانات می توان به صنایع دستی و چایخانه اشاره کرد.

غرفه فروش صنایع‌دستی

اگر می خواهید برای دوستان و آشنایان خود سوغاتی بخرید، می توانید به غرفه صنایع دستی کاخ چهلستون مراجعه کنید.

چایخانه

در هنگام گشت و گذار در این کاخ مطمئنا دلتان هوس یک چای یا قهوه داغ را می کند، به همین دلیل برای شما این امکان با رفتن به چایخانه فراهم شده است.

کاخ چهلستون اصفهان کجاست؟

آدرس کاخ چهلستون: اصفهان، میدان امام حسین، خیابان استانداری

نحوه رفتن به کاخ چهلستون اصفهان

برای رفتن به این عمارت می توانید به راحتی از تاکسی یا وسایل حمل و نقل عمومی استفاده کنید. برای استفاده از مترو باید در ایستگاه میدان امام حسین پیاده شوید، سپس با چند دقیقه پیاده روی به مقصد می رسید.

در صورتی که قصد استفاده از اتوبوس را دارید، می توانید از خط میدان امام حسین- میدان لاله استفاده کنید و سپس در ایستگاه شهرداری پیاده شوید و ادامه مسیر را پیاده طی کنید و اما چنانچه با ماشین شخصی به اصفهان سفر کرده اید، کافی است تا با استفاده از گوگل مپ راه خود را پیدا کنید. همچنین پارکینگ هایی هم در اطراف کاخ برای گردشگران در نظر گرفته شده است.

ساعت بازدید کاخ چهلستون اصفهان

از این کاخ می توان در تمام ایام هفته به جز روزهای تعطیل رسمی یا عذاداری بازدید کرد که ساعت بازدید از نه صبح تا 17 بعدازظهر است. توجه داشته باشید که حتما باید بلیط ورودی را خریداری کنید.

شماره تلفن کاخ چهلستون: 03132222686