مسجد عتیق شیراز، جاذبه ای تاریخی

شیراز شهر اسطوره ها و بناهای تاریخی شگفت انگیز است. مسجد عتیق یکی از بناهای تاریخی شیراز است که در این مطلب قصد داریم تا درباره آن صحبت کنیم. پس برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این مسجد، با مجله گردشگری یابکس همراه باشید. همچنین برای رزرو آنلاین بلیط هواپیما شیراز می توانید به پنل رزرواسیون یابکس مراجعه کنید.

درباره مسجد عتیق

جالب است که بدانید درباره این مسجد داستان های زیادی نقل شده است و اهمیت آن برای مردم شیراز بسیار زیاد است. قدمت این مسجد به زمان عمرولیث که از پادشاهان صفاری است، می رسد. وی همان کسی است که فرمان ترمیم این مسجد را صادر کرده است.

تاریخچه مسجد عتیق

ادیان متفاوتی ادعای ساخت این مسجد را دارند. اسناد تاریخی هم مشخص می کند که ساختمان مسجد روی یک آتشکده بنا شده است. همان طور که گفتیم این مسجد مربوط به زمان عمرولیث می شود. در آن زمان یعنی در سال 281 هجری این حاکم با توجه به نیاز مردم به ساخت یک مکان مذهبی، تصمیم گرفت تا آن را بسازد.

این مسجد مکانی برای فعالیت های اجتماعی و تفسیر و تحریر قرآن بوده است. پس علاوه بر اینکه برای عبادت استفاده می شده، محلی برای مشورت هم بوده است. این قضیه باعث شد تا شش در، در جاهای مختلف مسجد برای ورود مردم ساخته شود.

یکی از مهترین کارهایی که در این مسجد انجام شده است، کتابت قرآن توسط حافظان و خطاطان آن دوره است. در واقع آن ها در محلی به نام دارالمصحف گرد هم آمدند، تا با نوشتن آیات قرآن، آن را در دسترس مسلمانان قرار دهند.

بخشی از شبستان شرقی مسجد عتیق در سال 1358 برای نمازخانه و مناسبات دیگر استفاده می شده است که بعدها این کار متوقف شده است.

بازسازی های مسجد عتیق شیراز

بعد از بازسازی این مسجد در سال 281 هجری، چندین بار دیگر هم مورد ترمیم قرار گرفته است. بعد از آن در دوره صفویان هم قسمت هایی از مسجد مورد بازسازی قرار گرفت که از جمله آن ها می توان به در شمالی و کتیبه های سردر آن اشاره کرد.

ترمیم بعدی، مربوط به سال 1348 می شود. این بار قسمتی از طاق نما و دو شبستان که در بخش جنوبی بودند، مورد بازسازی قرار گرفتند. البته به طور کلی آثار تاریخی باید همواره مورد مرمت قرار گیرد تا بتوان به خوبی آن را در گذر زمان حفظ کرد.

معماری مسجد عتیق شیراز

از آن جا که مسجد روی بنایی دیگر ساخته شده، می توان گفت که طرح کلی مربوط به معماری اولیه آن است و تنها آن را بازسازی کرده اند. با این حال بنای وسطی مسجد مربوط به زمان عمرولیث نمی شود و در دوره دیگری ساخته شده است.

این بنای وسطی که به دارالمصحف معروف است، متعلق به سال 752 هجری قمری می شود و به فرمان شاه اسحاق اینجو ساخته شده است. این مسجد از گچ، کاشی و سنگ ایجاد شده است. سپس روی آن از گچبری، سنگ بری و سایر هنرهای ایرانی استفاده شده است. همان طور که گفتیم مسجد شش در دارد، سپس شبستان ها، طاق نما و ایوان ها آن را تشکیل داده اند.

بخش های مختلف مسجد عتیق

حیاط و حوض مسجد

هنگامی که به داخل مسجد وارد می شوید، شاهد حیاط و حوض آن خواهید بود. از حوض برای وضو و سایر کارها استفاده می شود و در نزدیکی شبستان قرار دارد و همین طور باید گفت که زمین مسجد هم پوشیده از سنگ های بزرگ است.

دارالمصحف (خدای ‌خانه)

دارالمصحف در نزدیکی حوض قرار گرفته است و ستون های گردی در اطراف آن ساخته شده اند که وظیفه نگهداری طاق آن را دارند. برای اینکه ستون بتواند در جای خود پابرجا بماند، از سنگ های بزرگی استفاده کرده و تزئینات خاصی هم دارد. این مکان شبیه به قلعه ای اروپایی است و ستون های آن همانند برج و باروها هستند.

همچنین در میانه هر ستون هم دو ستون دیگر قرار گرفته است و بین این ستون ها و طاق خدای خانه یک اتاق قرار دارد که برای نگارش قرآن از آن استفاده می شده است. زیبایی این مکان به آیات قرآنی است که در کاشی هایی به رنگ آبی تیره نوشته شده است.

دیوار ندبه

درباره دیواره ندبه شایعات زیاد وجود دارد. در یکی از بخش های جنوبی آن دیواری است که در آن یک نماد تک پیک طراحی شده است.

دروازه امام

این دروازه در بخش شمالی قرار گرفت است. در بخش جنوبی مسجد عتیق شیراز می توانید کتیبه های زیبایی را مشاهده کنید یا شاهد طاق نماهای آن باشید. همین طور محرابی با آیات قرآن هم در آن وجود دارد.

طاق مروارید

طاق مروارید هم در بخش شمالی قرار گرفته است. این طاق نما دو گلدسته دارد و سقف آن توسط آجرهای مقرنس کاری شده تزئین شده است.

رواق‌های مسجد عتیق شیراز

رواق های مسجد در بخش شرقی و غربی آن ساخته شده اند. آن هایی که در بخش غربی هستند، ده ورودی و رواق هایی که در شرق هستند سه دهانه ورودی دارند و همه آن به شبستان ها راه پیدا می کنند. همچنین باید گفت که از آجرهای مقرنس کاری شده برای سقف این رواق ها استفاده شده است.

محراب‌ها

زیباترین محراب مسجد، در بخش شمالی آن قرار گرفته است. روی این محراب نقش و نگارهای مختلفی انجام شده است. محراب دوم در بخش جنوبی است که سیزده پله دارد و از چوب ساخته شده اند. محراب سوم هم از آهن ساخته شده است و روی آن را کاشی کاری کرده اند. همین طور آیاتی از قرآن مجید روی آن ها حک شده است.

شبستان‌ مسجد عتیق شیراز

به طور کلی چهار شبستان در این مسجد واقع شده که یک شبستان در نزدیکی دروازه امام، یکی در بخش غربی، یکی دیگر در بخش شرقی و آخرین مورد در قسمت جنوبی است.

نزدیکی مسجد عتیق و شاهچراغ

در بخش غربی این مسجد دری وجود دارد که توسط آن می توانید به حیاط شاهچراغ وارد شوید. این در همان رواقی است که ده دهانه دارد.

داستان هایی که در باب مسجد نقل می شود:

یکی از اعتقادات مردم شیراز این است که عصای موسی زیر این بنا قرار گرفته است. همین طور مردمی که در این ناحیه زندگی می کنند، مسجد عتیق را قبله مسلمانان قبل از اینکه به کعبه تغییر کند، می دانند.

عده ای دیگر هم بر این باورند که این مسجد مکانی برای نزول حضرت عیسی با دو فرشته مقرب خدا است. از دیگر تصورات مردم این است که اسب معراج پیامبر از دیوار ندبه این مکان عبور کرده است.

ساعت بازدید از مسجد عتیق

برای بازدید از مسجد، بهترین زمان در هنگام عصر است که هوا خنک تر خواهد بود. اما می توانید از ساعت هشت صبح تا هشت شب به این مکان مراجعه کنید.

آدرس مسجد عتیق شیراز

برای رفتن به مسجد عتیق می توانید از تابلوهای شاهچراغ استفاده نمایید. البته برای رفتن به آن هم می توانید از تاکسی استفاده کنید و هم مترو در دسترس شما خواهد بود. اگر با مترو قصد رفتن به مسجد را دارید، باید در ایستگاه لطفعلی خان پیاده شوید، سپس با تاکسی خود را به مقصد برسانید.